4 ΗΜΕΡΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Η μεγαλύτερη προσπάθεια στον κόσμο για μείωση των ωρών εργασίας στην Ισλανδία έγινε διεθνής πρωτοσέλιδο – τα αποτελέσματα ήταν τόσο θετικά. Διότι έχει αποδειχθεί ότι η μείωση των ωρών εργασίας με πλήρεις μισθούς κάνει τους εργαζόμενους πιο ευτυχισμένους, πιο υγιείς και πιο παραγωγικούς – και αποδίδει οικονομικά. Το Contrast μίλησε με έναν από τους συν-συγγραφείς της ευρέως αναφερόμενης ερευνητικής έκθεσης .
«Έμεινα έκπληκτος και εντυπωσιάστηκα από το πόσο καλά πήγε», λέει ο Guðmundur D. Haraldsson για την προσπάθεια της Ισλανδίας να μειώσει τις ώρες εργασίας. Για δύο χρόνια παρακολούθησε το μεγαλύτερο έργο στον κόσμο για τη μείωση των ωρών εργασίας και συνόψισε τα αποτελέσματα σε μια έκθεση. Για αυτόν, τα αποτελέσματα δείχνουν την κατεύθυνση προς την οποία θα μπορούσε να αναπτυχθεί η κοινωνία. «Ως κοινωνία, θα πρέπει να έχουμε στόχο 30 έως 32 ώρες εργασίας την εβδομάδα», είπε ο Haraldsson στο Kontrast. Η ποιότητα ζωής έχει βελτιωθεί για τους ανθρώπους στην Ισλανδία, απολαμβάνουν περισσότερο τη δουλειά τους και είναι πιο παραγωγικοί. «Δεν ήταν εντελώς απροσδόκητο, αλλά το μέγεθος ήταν εκπληκτικό».
2.500 εργαζόμενοι από περισσότερες από 100 εταιρείες συμμετείχαν στο έργο, μείωσαν τις ώρες εργασίας τους από 40 σε 35 ή 36 ώρες κατά μέσο όρο – τα μοντέλα ήταν πολύ διαφορετικά. Οι πιο αποτελεσματικές μέθοδοι προσαρμόστηκαν ειδικά στον αντίστοιχο χώρο εργασίας: για παράδειγμα λιγότερες ή μικρότερες συναντήσεις ή καλύτερη κατανομή των καθηκόντων μεταξύ των εργαζομένων. Το νοσηλευτικό προσωπικό άλλαξε βάρδιες και ορισμένα γραφεία έκλειναν νωρίτερα τις Παρασκευές επειδή υπήρχε λιγότερη δουλειά.
Το πείραμα ήταν τόσο επιτυχημένο που οι ώρες εργασίας έχουν πλέον μειωθεί γενικά. Σήμερα, το 86 τοις εκατό των Ισλανδών εργαζομένων έχουν μειώσει τις ώρες εργασίας, ή τουλάχιστον το δικαίωμα να μειώσουν τις ώρες εργασίας τους – με πλήρη αμοιβή. Αυτό προώθησε η ένωση στην Ισλανδία. Το κόστος του έργου δεν ήταν πολύ υψηλό σε σύγκριση με άλλες κρατικές δαπάνες – «πόσο μάλλον σε σύγκριση με τις δαπάνες της κρίσης του κορωνοϊού», εξηγεί ο συγγραφέας της μελέτης. Αλλά ένα πράγμα είναι σημαντικό: «Οι άνθρωποι, τα συνδικάτα και τα κόμματα πρέπει πάντα να αναλαμβάνουν δράση για να επιτύχουν μικρότερες ώρες εργασίας».
hellas-news.gr: Guðmundur D. Haraldsson, είστε μέλος του διοικητικού συμβουλίου και ερευνητής στην ισλανδική δεξαμενή σκέψης Alda – Ένωση για τη βιώσιμη δημοκρατία . Πώς προέκυψε που ερευνήσατε τις προσπάθειες μείωσης των ωρών εργασίας στην Ισλανδία σε συνεργασία με το βρετανικό think tank Autonomy ;
Guðmundur D. Haraldsson : Στην Alda, μας απασχολούν κυρίως θέματα όπως η δημοκρατία και η βιωσιμότητα. Ένα από τα θέματα που συζητάμε πολύ στην Ισλανδία και θέλαμε να επικεντρωθούμε είναι οι μικρότερες ώρες εργασίας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι μικρότερες ώρες εργασίας επιτρέπουν στους ανθρώπους να συμμετέχουν πιο βαθιά στη δημοκρατία και, γενικά, να έχουν περισσότερο χρόνο για τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους. Ωστόσο, οι μικρότερες ώρες εργασίας είναι επίσης το κλειδί για μια πιο βιώσιμη οικονομία.
Ξεκινήσαμε αυτό το έργο γιατί θέλαμε να διαδώσουμε τα αποτελέσματα των προσπαθειών μείωσης των ωρών εργασίας σε όλο τον κόσμο. Η κυβέρνηση, το δημοτικό συμβούλιο και τα συνδικάτα ξεκίνησαν αυτές τις δοκιμές και αξιολογήσαμε τις δοκιμές και συνειδητοποιήσαμε γρήγορα ότι έπρεπε να βγάλουμε τα αποτελέσματα εκεί έξω από την Ισλανδία. Σε αυτό, εξετάζουμε τις μεθόδους μείωσης των ωρών εργασίας, τις εμπειρίες των ανθρώπων και τις πτυχές της παραγωγικότητας.
Θεωρήσαμε ότι τα αποτελέσματα ήταν τόσο θετικά που είναι σημαντικά για μια γόνιμη συζήτηση σχετικά με τις μικρότερες ώρες εργασίας σε όλο τον κόσμο.
Το πήραμε λοιπόν και αποφασίσαμε να γράψουμε μια αναφορά.
hellas-news.gr: Τι περιμένατε από τα αποτελέσματα, υπήρχαν εκπλήξεις;
Haraldsson : Ήμουν έκπληκτος και εντυπωσιασμένος από το πόσο καλά πήγε. Στην αρχή του πειράματος δεν ήμουν σίγουρος τι να περιμένω, αλλά μετά από λίγο έγινε σαφές: Λειτουργεί πολύ καλά και δείχνει την κατεύθυνση προς την οποία θα μπορούσε να αναπτυχθεί η κοινωνία. Ήμασταν έκπληκτοι με το πόσο θετική επίδραση είχε η μείωση των ωρών εργασίας στη ζωή των ανθρώπων που συμμετείχαν σε αυτό το πείραμα.
Πολλοί άνθρωποι μπόρεσαν να βελτιώσουν την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και διασκέδασαν περισσότερο στη δουλειά. Αυτό δεν ήταν εντελώς απροσδόκητο, αλλά η κλίμακα ήταν εκπληκτική.
hellas-news.gr: Οι δοκιμές επικεντρώθηκαν στον δημόσιο τομέα, τι σημαίνουν τα αποτελέσματά σας για τον ιδιωτικό τομέα; Πιστεύετε ότι είναι εφικτή η μείωση του ωραρίου χωρίς μείωση των μισθών σε άλλους τομείς, όπως στον τομέα των ιδιωτικών υπηρεσιών;
Haraldsson : Ναι, υπάρχουν σίγουρα αποτελέσματα από αυτή τη μελέτη που σχετίζονται και με τον ιδιωτικό τομέα. Πολλά από αυτά που συμβαίνουν στον ιδιωτικό τομέα είναι ανάλογα με αυτά που συμβαίνουν στον δημόσιο τομέα. Οι ιδιωτικές εταιρείες μπορούν σίγουρα να χρησιμοποιήσουν μέρος της έκθεσης, ειδικά τις μεθόδους μείωσης των ωρών εργασίας.
hellas-news.gr: Ένα από τα κύρια επιχειρήματα στην έκθεσή σας είναι το επίπεδο παραγωγικότητας, το οποίο παραμένει σχεδόν το ίδιο ή ακόμη και αυξάνεται όταν οι άνθρωποι εργάζονται λίγες ώρες λιγότερες. Τι γίνεται όμως με τον τομέα της περίθαλψης, για παράδειγμα; Τα αποτελέσματα της παραγωγικότητας δεν είναι δυνατά εκεί με αυτή τη μορφή και οι μικρότερες ώρες εργασίας αυξάνουν το κόστος προσωπικού …
Haraldsson : Σε πολλές περιπτώσεις, όπως στην υγειονομική περίθαλψη, θα χρειαζόσασταν πραγματικά περισσότερο προσωπικό. Και φυσικά αυτό θα κόστιζε χρήματα. Αλλά αυτό είναι κάτι που πρέπει να κάνουμε ούτως ή άλλως. Οι τομείς της υγείας και της περίθαλψης βρίσκονται υπό μεγάλη πίεση. Κάθε κοινωνία πρέπει να το συζητήσει αυτό. Εάν θέλουμε να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των ανθρώπων που εργάζονται στον τομέα της υγείας, τότε θα πρέπει να επενδύσουμε αυτά τα χρήματα. Έχει να κάνει με την ποιότητα ζωής, αλλά και την οικονομία γενικότερα. Γιατί ο τομέας της περίθαλψης βοηθά στη στήριξη άλλων τομέων της οικονομίας.
Θα μπορούσατε επίσης να υποστηρίξετε ότι αυτό μας εξοικονομεί χρήματα τελικά. Γιατί ακόμα κι αν αρχικά βάλαμε περισσότερα χρήματα στον τομέα για να μειώσουμε τις ώρες εργασίας, θα μπορούσαμε να σώσουμε το νοσηλευτικό προσωπικό από εξουθενώσεις και υπερκόπωση. Εάν οι άνθρωποι αρρωστήσουν ή αλλάξουν δουλειά λόγω του μεγάλου φόρτου εργασίας, πρέπει να εκπαιδεύετε νέο προσωπικό ξανά και ξανά. Μακροπρόθεσμα, θα μπορούσατε να εξοικονομήσετε πολλά χρήματα με αυτόν τον τρόπο, επειδή οι άνθρωποι εργάζονται περισσότερο στη φροντίδα. Αυτά τα επιχειρήματα πρέπει να συζητήσουμε.
Διότι ιδιαίτερα ο τομέας της περίθαλψης και της υγείας βρίσκεται υπό τεράστια πίεση – και ήταν εδώ και πολύ καιρό, ακόμη και πριν από την πανδημία του κορωνοϊού.
hellas-news.gr: Στη μελέτη, οι άνθρωποι μείωσαν έναν διαφορετικό αριθμό ωρών, που κυμαίνονταν από μία έως πολλές ώρες. Υπάρχει ιδανική μείωση του χρόνου εργασίας;
Haraldsson : Ως κοινωνία, θα πρέπει να στοχεύουμε σε 30 έως 32 ώρες εργασίας την εβδομάδα. Θα πρέπει να αναπτύξουμε στρατηγικές και μεθόδους ώστε αυτό να επιτευχθεί. Θα χρειαστεί χρόνος και υπομονή, αλλά αν το κάνουμε αυτό κοινωνικό στόχο και δουλέψουμε πάνω σε αυτό, φυσικά μπορούμε να το κάνουμε. Σημαίνει πολλές αλλαγές, αλλά δεν είναι κακές αλλαγές.
hellas-news.gr: Η έκθεσή σας αναφέρει ότι ως αποτέλεσμα της μελέτης, το 86% του συνολικού εργατικού δυναμικού της Ισλανδίας έχει πλέον είτε αλλάξει σε μικρότερες ώρες εργασίας είτε έχει το δικαίωμα να το κάνει. Πώς εξηγείτε αυτές τις επιπτώσεις;
Haraldsson : Ο λόγος είναι ότι τα συνδικάτα στην Ισλανδία έχουν διαπραγματευτεί συμβάσεις που το καθιστούν δυνατό. Η πυκνότητα της Ένωσης στην Ισλανδία είναι περίπου 90%, που σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού είναι συνδικαλισμένο με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Η μελέτη τους βοήθησε να αποκτήσουν μικρότερες ώρες εργασίας ή το δικαίωμα να το κάνουν. Ήταν κάπως μια συλλογική και οργανική διαδικασία.
hellas-news.gr: Υπήρξε επίσης συζήτηση στην Ισλανδία είτε για μείωση των ωρών εργασίας είτε για υψηλότερο μισθό, αλλά ότι και τα δύο δεν είναι δυνατά μαζί;
Haraldsson : Σίγουρα υπήρξε μια συζήτηση για αυτό. Οι εργοδότες ήταν αρκετά επίμονοι σε αυτό. Δεν πίστευαν ότι μπορούσες να κάνεις και τα δύο. Ωστόσο, αυτό έχει ήδη διαψευστεί από προηγούμενες μελέτες , για παράδειγμα στη Γερμανία τη δεκαετία του 1980, όπου έγιναν και τα δύο. Μέχρι σήμερα, παρά τη στροφή προς το μικρότερο ωράριο, δεν έχει σημειωθεί σημαντικός πληθωρισμός από το μικρότερο ωράριο. Ακόμα κι αν οι άνθρωποι μερικές φορές λάμβαναν και αυξήσεις μισθών και μικρότερες ώρες εργασίας. Υπήρξε σίγουρα μια συζήτηση σχετικά με αυτό, αλλά η εμπειρία μας δείχνει ότι τελικά δεν είναι μεγάλο θέμα. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι σε πολλές συμβάσεις η μείωση του ωραρίου ήταν μέτρια.
hellas-news.gr: Μπορούν τα ευρήματά σας να μεταφερθούν σε άλλες χώρες; Τι συμβουλές θα δίνατε στην αυστριακή κυβέρνηση ή εταιρείες;
Haraldsson : Δεν μπορώ να δώσω σε κανέναν συγκεκριμένες συμβουλές γιατί οι χώρες και οι καταστάσεις είναι συχνά πολύ διαφορετικές. Ωστόσο, θα ήθελα να ενθαρρύνω όλους να σκεφτούν μικρότερες ώρες εργασίας σε μεγαλύτερη κλίμακα, να πειραματιστούν και να εξετάσουν πιθανή εφαρμογή. Γιατί αυτό είναι ένα κοινωνικό ζήτημα, όχι ατομικό. Δεν είναι ουσιαστικά ζήτημα να καθορίζει το άτομο τις ώρες εργασίας. Το οικονομικό μας σύστημα συνήθως δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο. Θέλω να ενθαρρύνω όλους να το σκεφτούν.
Το κόστος είναι κάτι που οι άνθρωποι συχνά φοβούνται, αλλά αυτά τα χρήματα είναι χρήματα που ξοδεύονται καλά. Δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής, για παράδειγμα τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας.
Στην Ισλανδία, διατέθηκαν πρόσθετα χρήματα για την αύξηση του αριθμού του προσωπικού στον τομέα της περίθαλψης. Αυτό το ποσό δεν ήταν πολύ υψηλό σε σύγκριση με τις άλλες δαπάνες της κυβέρνησης – πόσο μάλλον σε σύγκριση με τις δαπάνες για την κρίση του κορωνοϊού.
Σε τελική ανάλυση, μπορεί να μην είναι τεράστια αύξηση κόστους ακόμα κι αν το κάνετε σε μεγάλη κλίμακα. Οι μελέτες δείχνουν ότι συχνά είναι ακόμη και ως προς το κόστος.
hellas-news.gr: Υπάρχει μια σειρά από μελέτες σε διάφορες χώρες που δείχνουν τα οφέλη της μείωσης των ωρών εργασίας. Γιατί πιστεύετε ότι εξακολουθεί να είναι τόσο δύσκολο να επιτευχθούν μεγάλες μειώσεις στις ώρες εργασίας; Ποια είναι η πρόβλεψή σας για το μέλλον των ευρωπαϊκών χωρών;
Haraldsson: Εάν καταφέρουμε να ορίσουμε τις μικρότερες ώρες εργασίας ως κοινό στόχο που επιδιώκουμε, τότε η πρόγνωσή μου είναι καλή. Αυτό όμως δεν θα συμβεί αυτόματα. Η εμπειρία του παρελθόντος δείχνει ότι οι άνθρωποι, τα συνδικάτα και τα κόμματα πρέπει πάντα να δραστηριοποιούνται για να το πετύχουν αυτό.
hellas-news.gr: Πιστεύετε ότι η πανδημία του κορωνοϊού έχει κάνει αυτού του είδους τις αλλαγές ευκολότερες ή πιο δύσκολες;
Haraldsson : Ίσως η πανδημία μας έχει διδάξει ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν και για καλό και για κακό. Έχουμε δει ότι πολλά πράγματα μπορούν πραγματικά να αλλάξουν. Χρειαζόμαστε όμως μια συγκεκριμένη ποσότητα σκέψης και αποφασιστικότητας για να επιτύχουμε θετικές αλλαγές.
hellas-news.gr: Η έκθεσή σας και τα αποτελέσματα των μελετών έχουν δημοσιευτεί σε πολλές διεθνείς εφημερίδες σε όλο τον κόσμο – υπάρχει κάτι που θα θέλατε να προσθέσετε στη συζήτηση;
Haraldsson : Πολλές εφημερίδες ανέφεραν πολλά για την 4ήμερη εβδομάδα. Όμως οι ώρες εργασίας μειώθηκαν διαφορετικά. Δεν χρειάζεται να μειώσουμε τις ώρες εργασίας σε μια συγκεκριμένη ημέρα της εβδομάδας. Εάν αυτή είναι μια επιλογή και ο κόσμος το θέλει, τότε δεν πειράζει. Αλλά δεν πρέπει να αρκεστούμε στο γεγονός ότι πρέπει να μειώσουμε τις ώρες εργασίας την Παρασκευή ή τη Δευτέρα. Θα μπορούσαμε να το απλώσουμε στις μέρες, θα μπορούσαμε να το κάνουμε κάθε δεύτερη εβδομάδα, κάτι τέτοιο. Κάποιοι εργαζόμενοι στην Ισλανδία έχουν άδεια κάθε δεύτερη Παρασκευή και αυτό φαίνεται να λειτουργεί αρκετά καλά. Πρέπει λοιπόν να είμαστε ευέλικτοι και να σκεφτόμαστε πώς μπορούν να διευθετηθούν οι ώρες εργασίας στον συγκεκριμένο χώρο εργασίας.
hellas-news.gr: Σας ευχαριστώ για τη συνέντευξη!